Η ανθρώπινη αναπαραγωγή προϋποθέτει την ένωση του σπερματοζωαρίου με το ωάριο και τη δημιουργία του ζυγωτού, μια διαδικασία που ονομάζεται γονιμοποίηση ή σύλληψη. Για την επίτευξη της κυοφορίας το γονιμοποιημένο ωάριο μεταναστεύει στην ενδομήτριο κοιλότητα όπου εμφυτεύεται σε κατάλληλο σημείο. Μέσω του εισαγωγικού αυτού μαθήματος οι φοιτητές θα εξοικειωθούν με τις διαδικασίες και τα στάδια της γονιμοποίησης, γνώσεις απαραίτητες για την απρόσκοπτη παρακολούθηση του μεταπτυχιακού προγράμματος.
Η πορεία και η έκβαση μια εγκυμοσύνης εξαρτάται από πλήθος παραγόντων που προϋπάρχουν ή έπονται της γονιμοποίησης. Κάποιοι από τους παράγοντες αυτούς είναι δυνητικά τροποποιήσιμοι ενώ κάποιοι όχι. Συζητώντας για τη βελτιστοποίηση των προσυλληπτικών συνθηκών θα αναφερθούμε σε όλους τους τρόπους και τα μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν ώστε να διασφαλίσουμε το καλύτερο περιβάλλον ανάπτυξης μια εγκυμοσύνης.
Για να κατανοήσει κανείς τις ανωμαλίες του αναπτυσσόμενους εμβρύου και τις παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να εκδηλωθούν στην κύηση, απαιτείται πλήρης εξοικείωση με τις φυσιολογικές διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα κατά κατά την εξέλιξη του εμβρύου. Στο μάθημα αυτό θα περιγραφούν με σαφήνεια και περιεκτικότητα τα στάδια της πλακουντοποίησης και της εμβρυικής ανάπτυξης, γνώσεις ιδιαίτερα χρήσιμες για την κατανόηση μείζονων παθολογικών καταστάσεων στην κύηση.
Η εγκυμοσύνη δεν αποτελεί μόνο μια διακριτή χρονική περίοδο, αλλά συνοδεύεται και από πλήθος μεταβολών και προσαρμογών στη φυσιολογία των συστημάτων της εγκύου με σκοπό την απρόσκοπτη ανάπτυξη του εμβρύου. Η γνώση και η μελέτη των φυσιολογικών αυτών αλλαγών επιτρέπει την κατανόηση του μηχανισμού ανάπτυξης μείζονων παθολογικών καταστάσεων της κύησης.
Ένα σημαντικό ποσοστό των διαταραχών της εμβρυικής ανάπτυξης είναι αποτέλεσμα γενετικών ανωμαλιών, δηλαδή παθολογικών καταστάσεων εντοπίζονται στο γενετικό υλικό (DNA). Πολλές γενετικές ανωμαλίες μπορούν να ανιχνευθούν προγεννητικά με τη βοήθεια του υπερήχου ή/και βιοχημικών δοκιμασιών και να διαγνωστούν με εξειδικευμένες μεθόδους εξέτασης των χρωμοσωμάτων ή και των γονιδίων του εμβρύου(αμνιοπαρακέντηση, λήψη χοριακών λαχνών και μοριακός καρυότυπος ή γονιδιακός έλεγχος). Στο μάθημα της γενετικής, λοιπόν, οι φοιτητές θα διδαχθούν τις σημαντικές αρχές της επιστήμης της γενετικής, της μεταβίβασης των συχνότερων κληρονομικών νοσημάτων καθώς και τις κλινικές – φαινοτυπικές εκδηλώσεις αυτών.
Αρχόμενη καλείται η κύηση κατά το πρώτο τρίμηνο. Οι παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να επιπλέξουν μια εγκυμοσύνη δεν είναι ίδιες σε όλα τα στάδια της κύησης, αλλά αντιθέτως διαφέρουν σημαντικά και χαρακτηρίζουν το κάθε στάδιο. Έτσι στην αρχόμενη κύηση εμφανίζονται διαταραχές που αφορούν την γονιμοποίηση, την εμφύτευση, τη βιωσιμότητα του αναπτυσσόμενου εμβρύου.
Η έγκυος, κατά τη διάρκεια της κύησης έρχεται σε επαφή με διάφορους λοιμογόνους παράγοντες, στις περισσότερες περιπτώσεις ακίνδυνους για το έμβρυο. Υπάρχουν ωστόσο συγκεκριμένα παθογόνα που μεταδίδονται μέσω του πλακούντα στο κύημα δημιουργώντας συχνά σημαντικά προβλήματα όπως συγγενείς ανωμαλίες, διαταραχές στην ανάπτυξη, αποβολή ή ενδομήτριο θάνατο, ή και μακροπρόθεσμη σοβαρή νοσηρότητα. H πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωσή τους στην εγκυμοσύνη είναι μείζονος σημασίας για την έκβαση της κύησης.
Τα τερατογόνα είναι ουσίες ή φάρμακα που όταν ληφθούν από την έγκυο μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές συγγενείς ανωμαλίες στο έμβρυο η ακόμη και ενδομήτριο θάνατο. Ένα φάρμακο ιδιαίτερα χρήσιμο στην κλινική πράξη για μια μη έγκυο ασθενή μπορεί να αποδειχθεί μοιραίο στην έγκυο. Η γνώση των πιθανών και βέβαιων τερατογόνων είναι απαραίτητη κατά τη μαιευτική πράξη ώστε με την κατάλληλη καθοδήγηση να αποφευχθεί η επαφή της εγκύου με τις επικίνδυνες αυτές ουσίες.
Ο υπέρηχος είναι ένα διαγνωστικό εργαλείο απαραίτητο για την παρακολούθηση της εγκυμοσύνης. Χρησιμοποιείται ως μέσο screening τόσο για τη έγκαιρη διάγνωση όσο και για την παρακολούθηση παθολογιών της κύησης. Μέσα από αυτό το μάθημα οι φοιτητές θα γνωρίσουν τις βασικές αρχές της μαιευτικής υπερηχογραφίας και θα κατανοήσουν την αξία του για την εξασφάλιση μιας ομαλά εξελισσόμενης εγκυμοσύνης.
Οι ανατομικές ανωμαλίες αφορούν παθολογικές καταστάσεις κατά την εμβρυική ανάπτυξη που οδηγούν σε διαταραχή της ανατομικής ακεραιότητας είτε μεμονωμένων συστημάτων-οργάνων, είτε του εμβρύου εν γένει. Η ανίχνευση τους γίνεται υπερηχογραφικά, απαιτεί όμως άρτια γνώση της φυσιολογικής ανατομίας του εμβρύου, υψηλή κλινική υποψία καθώς και εξοικείωση με την υπερηχογραφική τους εικόνα. Στο μάθημα αυτό θα παρουσιαστούν οι συχνότερες και σημαντικότερες ανατομικές ανωμαλίες με τα διαγνωστικά στοιχεία που τις συνοδεύουν.
Η διαταραχή στην αύξηση ενός εμβρύου μπορεί να επηρεαστεί από ποικίλους παράγοντες που αφορούν είτε το ίδιο το έμβρυο είτε κάποια παθολογική κατάσταση της εγκύου. Συχνά η καθυστέρηση της αύξησης του εμβρύου είναι το πρώτο σημείο για την ύπαρξη μιας υποκείμενης παθολογίας, ενώ ο βαθμός στον οποίο επηρεάζεται η αύξηση είναι σημαντικός για την λήψη κατάλληλων κλινικών αποφάσεων. Επομένως, η παρακολούθηση της εμβρυικής αύξησης και η αναγνώριση παθολογικών καταστάσεων αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της προγεννητικής διάγνωσης.
Αναντίρρητα η παρακολούθηση της εγκύου και της εμβρυικής ανάπτυξης επιφορτίζονται με τεράστια ευθύνη η οποία επιβαρύνει τον μαιευτήρα και ακόμη περισσότερο τον ειδικό στην Εμβρυομητρική Ιατρική. Μια εσφαλμένη διάγνωση, ένα αμφίβολο αποτέλεσμα ή, συχνότερα, μια ασαφής εικόνα, μπορεί να αποτελέσουν έναυσμα δικαστικών διαμαχών. Η γνώση των ιατρονομικών ζητημάτων που μπορεί να προκύψουν καθώς και των τρόπων νομικής κάλυψης απέναντι σε αυτά κρίνονται απαραίτητα για τον κάθε μαιευτήρα.
Η ορθή κλινική πράξη οφείλει να είναι προσανατολισμένη σε χρόνο και σε χώρο. Ο κάθε ιατρός οφείλει να γνωρίζει όχι μόνο τη συχνότητα εμφάνισης των νοσημάτων σε παγκόσμια κλίμακα αλλά να προσαρμόζει τη σκέψη του και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκάστοτε πληθυσμού. Χάρη στα επιδημιολογικά δεδομένα και στη στατιστική επιστήμη υπάρχουν τα κατάλληλα στοιχεία για την κατανομή και διάφορων νοσημάτων στον πληθυσμό και των παραγόντων που την επηρεάζουν, έτσι ώστε ο κλινικός ιατρός να τα αξιοποιήσει για τη βελτιστοποίηση της φροντίδας.
Εκπόνηση διπλωματικής εργασίας
